Frombork

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu. Był najmłodszym, czwartym dzieckiem kupca toruńskiego Mikołaja i Barbary z domu Watzenrode.

Po śmierci rodziców Mikołaj wraz z bratem Andrzejem dostał się pod opiekę wpływowego wuja - Łukasza Watzenrode, biskupa warmińskiego. Dzięki jego protekcji w roku 1491 Andrzej i Mikołaj rozpoczęli studia na Akademii Krakowskiej. Wykładali tam znakomici wykładowcy nauk ścisłych, a młodego Kopernika zainteresowała szczególnie astronomia, która w tym czasie przeżywała w Krakowie rozkwit. Po czterech latach nauki, w 1495 roku, wuj wezwał go do siebie do Lidzbarka Warmińskiego z zamiarem osadzenia go jako kanonika we Fromborku. W tym roku otrzymuje niższe święcenia.

Dzięki staraniom wuja Łukasza w 1496 wyjechał do Bolonii, by studiować prawo kanoniczne. I choć rok później został przyjęty do kapituły warmińskiej, nie zdecydował się wracać do Fromborka. W 1500 roku odbył podróż do Rzymu, gdzie wygłosił kilka prywatnych wykładów.

W 1501 roku na krótko powrócił na Warmię, po czym, już jako kanonik warmiński, uzyskał zgodę kapituły warmińskiej na rozpoczęcie kolejnych studiów medycznych w Padwie, gdzie kształcił się do 1503 roku. W tym też roku uzyskał doktorat z prawa kanonicznego w Ferrarze. Blisko osiem lat spędził we Włoszech, gdzie zdobył nie tylko wykształcenie, ale też rozwinął pasję astronomiczną. To w Bolonii przeprowadził swoje pierwsze obserwacje ciał niebieskich.

Pod koniec 1503 roku Kopernik powrócił do Polski na stałe. Osiadł na Warmii, gdzie do 1510 roku był w Lidzbarku Warmińskim sekretarzem i lekarzem przybocznym wuja, Łukasza Watzenrode.

W roku 1510 przeniósł się do Fromborka. Pełniąc funkcję kanonika, prowadził jednocześnie obserwacje astronomiczne. Zaczął wówczas spisywać swoje wielkie dzieło "O obrotach" („De revolutionibus").

W roku 1516 kapituła wybrała go na administratora swoich dóbr. Kopernik zamieszkał więc na zamku w Olsztynie, sprawując ten urząd do 1519 roku. W Olsztynie Mikołaj interesował się także zagadnieniami ekonomicznymi, czego wynikiem był opracowany przez niego projekt reformy monetarnej. Podczas wojny polsko-krzyżackiej (1520 -1521) dowodził obroną olsztyńskiego zamku przed Krzyżakami.

W 1521 roku Kopernik powrócił do Fromborka. Osiadł wewnątrz warowni, w wieży położonej na Wzgórzu Katedralnym, zwaną do dziś jego imieniem. Pełnił tu dziewięć różnych urzędów. Początkowo był wizytatorem, posłem i kanclerzem kapituły, później generalnym administratorem biskupstwa. Jako lekarz udzielał pomocy medycznej mieszkańcom miasteczka jak i okolicznych wsi. Do dziś zachowane są jego recepty, jakie przypisywał na różne schorzenia.

Dzięki zabiegom biskupa Jana Dantyszka, wieści o Koperniku i teorii heliocentrycznej dotarły do Wittenbergi i zainteresowały tamtejszego profesora matematyki Jerzego Joachima Retyka. W roku 1539 przybył on do Fromborka, by poznać Kopernika. Przez dwa lata Retyk był jego uczniem, zarówno w zakresie astronomii, jak i trygonometrii. W tym czasie pomagał Kopernikowi w przygotowaniu do druku rękopisu "De Revolutionibus". W 1541 roku Retyk opuścił Frombork, zabierając do Norymbergi przygotowany do druku rękopis. Pod koniec 1542 roku Kopernik w wyniku udaru mózgu został sparaliżowany i wymagał ciągłej opieki. Rewolucyjne dzieło "De Revolutionibus" wyszło drukiem w Norymberdze w roku 1543, w roku śmierci astronoma.

Mikołaj Kopernik zmarł we Fromborku 21 maja 1543 r.

MIKOŁAJ KOPERNIK - KALENDARIUM

19.II.1473 - W Toruniu urodził się Mikołaj Kopernik.

1483 -  Umiera ojciec Mikołaja Kopernika.

1489 - Łukasz Watzenrode - wuj i opiekun Mikołaja Kopernika zostaje obrany Biskupem warmińskim.

1491 - Mikołaj Kopernik kończy naukę w szkole przy kościele Św. Jana w Toruniu.

1491-1495  - Studiuje na Uniwersytecie Krakowskim.

1496 - Rozpoczyna studia prawnicze w Bolonii.

1497 - Zostaje przyjęty do kapituły warmińskiej i za pośrednictwem pełnomocników obejmuje kanonikat fromborski. Zostaje wpisany do albumu korporacji Studenckiej.

1500 - Odbywa praktykę prawniczą w kancelarii papieskiej w Rzymie, Wygłasza publiczny wykład z zakresu matematyki.

1501 -  Kończy czwarty rok studiów, upływa mu zarazem statutowy okres trzech lat od chwili przyjęcia do kapituły, co zobowiązuje go do osobistego stawienia się we Fromborku w celu ewentualnego przedłużenia nauki o dalsze dwa lata. Staje przed kapitułą i uzyskuje jej zgodę na dokończenie studiów. Rozpoczyna studia metodyczne w Padwie i kontynuuje prawnicze.

1503 -  Za pośrednictwem pełnomocników obejmuje drugi kanonikat - scholastykę kościoła Św. Krzyża we Wrocławiu. Uzyskuje dyplom doktora prawa kanonicznego w Ferrarze. Kończy drugi i zarazem ostatni rok studiów medycznych w Padwie, uzyskując prawo wykonywania praktyk lekarskich.

1504-1507 -  Uczestniczy wraz z wujem biskupem warmińskim w zjazdach stanów Prus Królewskich w Malborku, Elblągu, Toruniu.

1507 - Z nominacji kapituły fromborskiej zostaje osobistym lekarzem biskupa. Opracowuje „Komentarze" o teoriach ruchu ciał niebieskich, pierwszy treściwy zarys teorii heliocentrycznej i rozpowszechnia go po świecie w licznych odpisach.

1509-1510 - Opuszcza dwór biskupa warmińskiego w Lidzbarku i przenosi się do kapituły we Fromborku.

1510-1512 - Sporządza mapę Warmii i zachodnich granic Prus Królewskich przeznaczoną na zjazd rady królewskiej w Poznaniu. Pełni urzędy kanclerza i wizytatora kapituły.

1511 -  Pełni urząd przełożonego kasy aprowizacyjnej.

1512 - Wraz z kapitułą fromborską składa przysięgę wierności królowi Polski Zygmuntowi I.

1512-1513 -  Pełni urząd kanclerza kapituły.

1513 -  Na apel soboru luterańskiego opracowuje i wysyła do Rzymu własny projekt reformy kalendarza.

1514-1516 -  Kapituła fromborska zwalnia Mikołaja Kopernika od pełnienia urzędów. Mikołaj Kopernik nabywa dom w miejscu dogodnym do obserwacji astronomicznych i na jego zapleczu buduje płytę obserwacyjną, sporządza instrumenty astronomiczne.

1516-1519 -  Pełni urząd administratora dóbr kapituły z siedzibą w Olsztynie.

1517 -  Dokonuje 29 wyjazdów lokacyjnych na wieś, zasiedlając puste łany w dobrach kapituły.

1518 -  Dokonuje 16 wyjazdów lokacyjnych na wieś. Po kilkuletniej przerwie powraca do obserwacji planet.

1519 -  Sporządza mapę zachodniej części Zalewu Wiślanego. Opracowuje pierwszą redakcję traktatu o monecie i przedkłada ją stanom pruskim. Dokonuje 18 wyjazdów lokacyjnych na wieś. Składa urząd administratora i obejmuje urząd kanclerza kapituły we Fromborku.

1519-1520 -  Wybucha wojna polsko-krzyżacka.

1520 -  Mikołaj Kopernik bierze udział w poselstwie do wielkiego mistrza krzyżackiego w sprawie zwrotu zagarniętego przez Krzyżaków Braniewa. Ponownie zostaje administratorem dóbr kapituły. Organizuje obronę Olsztyna.

1521 -  Krzyżacy bezskutecznie szturmują mury miejskie Olsztyna. Mikołaj Kopernik zostaje obrany „Komisarzem Warmii" w celu rewindykacji zagrabionych przez Zakon posiadłości warmińskich; zwalnia urząd administratora. Przenosi się do Fromborka i otrzymuje urząd wizytatora.

1522 -  Na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu wygłasza traktat o monetach.

1523 - Pełni urząd generalnego administratora biskupstwa.

1523-1524 -  Pełni urząd posła i kanclerza kapituły.

1524 -  W liście naukowym do Bernarda Wapowskiego polemizuje z wywodami astronoma norymberskiego Jana Wernera, zawartymi w traktacie „O ruchu ósmej sfery".

1524-1525 -  Pełni urząd kanclerza kapituły.

1525-1526 -  Pełni urząd posła kapituły.

1526 -  Współpracuje z Bernardem Wapowskim w opracowaniu mapy Królestwa Polskiego i Litwy.

1528 -  Opracowuje ostateczną wersję traktatu o monecie.

1528-1529 -  Pełni urząd kanclerza kapituły.

1530-1532 - Pełni urząd opiekuna stołu kapituły fromborskiej.

1531-1537 -  Pełni urząd wizytatora kapituły.

1537 -  Zostaje zatwierdzony przez króla jako jeden z czterech kandydatów na biskupa warmińskiego.

1537-1538 -  Zostaje obrany urzędnikiem do spraw nadzoru nad uzbrojeniem warowni fromborskiej oraz urzędnikiem do spraw nadzoru nad egzekucją testamentów.

1538 - Rezygnuje ze swojego kanonikatu w kościele Św. Krzyża we Wrocławiu. Pełni urząd posła kapituły.

1538-1539 -  Biskup Jan Dantyszek posądza Mikołaja Kopernika o konkubinat, nakazuje mu zwolnić gospodynię i przygotowuje proces kanoniczny.

1539 -  Do Mikołaja Kopernika przybywa, aby poznać jego naukę, Jerzy Joachim von Lauchen zwany Retykiem, profesor matematyki z Wittenbergi.

1541 -  Oddaje do druku rękopis „De Revolutionibus".

1542 -  W Wittenberdze wychodzi drukiem książka Mikołaja Kopernika o bokach i kątach trójkątów.

1543 - W Norymberdze wychodzi drukiem „De Revolutionibus".

21.V.1543 -  Mikołaj Kopernik umiera we Fromborku.